Tekst Loïs Diallo
Foto Michel Mees
En óf PETs hot en kansrijk zijn! Het werken met Privacy Enhancing Technology (oftewel PETs) vergroot volgens Frank van Vonderen (VKA/Adviesfunctie verantwoord datagebruik) de mogelijkheden voor organisaties om samen te werken en data delen. “Maar als PETs dan zo kansrijk zijn, waarom gaan we er dan niet allemaal meteen mee aan de slag?”, vraagt hij zich tijdens de Stelseldag hardop af. Hij geeft zelf het antwoord: “Omdat het gebruiken van PETs wel kennis vraagt. Het is niet zoals het omzetten van een lichtknopje.”
Een recente pilot van de SVB laat zien dat er met PETs meer kan dan dat je zou verwachten. De SVB en de UWV konden met hulp van Multi Party Computation (MPC = PET) versleutelde gegevens delen. Zo kreeg SVB mensen in beeld die mogelijkerwijs recht hebben op aanvullende inkomensondersteuning (AIO). De SVB kon op deze manier gebruik maken van de gegevens van UWV, zonder dat zij inhoudelijk de beschikking krijgt over de gegevens.
Er kan heel veel, maar mag het ook?
Privacy-voorvechters en juristen stimuleren het gebruik van PETs. Van Vonderen: “Juristen zien best mogelijkheden om data uit te wisselen met PETs. Er is geen algemeen geldende regel of wet, maar in een specifieke context zijn er echt al wel goede analyses beschikbaar.” Hij verwijst daarbij naar een recent voorbeeld waarbij Landsadvocaat Pels Rijcken de juridische aspecten van de inzet van de PET ‘Multi-Party Computation’ in het publieke domein aan de hand van een specifieke usecase heeft geanalyseerd en beschreven in een whitepaper 'Juridische aspecten van Secure Multi-Party Computation (MPC) (nicpet.nl).
Wat levert PET op?
Van Vonderen polst bij Ron Hanoeman (Justid, winnaar van de privacy award 2021) in het publiek wat het gebruik van PET’s Justid heeft opgeleverd. “Justitie gebruikt Ma3tch als PET om efficiënter te voldoen aan de privacyregels en de AVG,” legt hij desgevraagd uit.
Wegwijzer PET: welke PET lost welk probleem op?
De Wegwijzer PET op de Kennisbank van de IBDS (gebaseerd op de whitepaper PETs in de praktijk van Frank van Vonderen) zet de mogelijkheden en beperkingen van PETs op rij.
PET is de ultieme relatietest
PETs zijn prachtige technische oplossingen, dus … waarom gaan we er niet massaal mee aan de slag? Omdat het toepassen van PET’s uitdagend is. Niet door de technische complexiteit, maar doordat organisaties gaan samenwerken. Als je van proof of concept naar productie wil komen, zijn er uitdagingen op juridisch en vooral bestuurlijk vlak. Van Vonderen denkt dat dit wel te doen als individuele organisaties aan de slag wilen met PETs. Maar: “als je te maken hebt met meerdere organisaties wordt het lastiger omdat je allerlei dingen op elkaar moet afstemmen. Aan de juridische kant moet bijvoorbeeld helder zijn wat ieders wettelijke grondslag is en of het gebruik van de data voor iedereen past bij het oorspronkelijke doel. Ook de technische randvoorwaarden moeten helder zijn. Want veel PETs werken vooral goed als de data gestructureerd is. Daarvoor is standaardisatie nodig.”
"PETs zijn prachtige technische oplossingen, dus … Waarom gaan we er niet massaal mee aan de slag?"
Tenslotte zijn daar de bestuurlijke uitdagingen. Bijvoorbeeld: wie betaalt wat? Wie heeft de leiding in de samenwerking? Wie mogen er allemaal meedoen? “Datadelen is ook met PETs niet eenvoudig, maar de maatschappelijke problemen en de behoefte aan proactieve dienstverlening zijn zodanig groot, dat we creatieve oplossingen moeten vinden,” vindt Van Vonderen. “Met PETs zijn er technische mogelijkheden om in ieder geval verantwoord en veilig te kunnen samenwerken met data. Het is zaak om je goed in de mogelijkheden van PETs te verdiepen. En dát doen we samen.”
Nicpet helpt
Tijdens de Stelseldag werd het Nationaal Innovatiecentrum PET (nicpet) officieel gelanceerd. Freek Bomhof (TNO) demonstreerde op het podium de werking van PET-technologie, in dit geval Multi-Party Computation, met een ludieke demo toegepast op het formatieproces. TNO, onderdeel van het Nicpet-kernteam heeft een simpel filmpje gemaakt dat MPC uitlegt.
Nicpet bevordert het uitwisselen van kennis en ervaring op het gebied van PET en daarmee veilige en ethische data-uitwisseling. De nieuwe website die tegelijkertijd gelanceerd is, helpt om dit doel te bereiken. De website deelt praktische inzichten en richtlijnen, waardevolle leerervaringen voor de gemeenschap en biedt een platform waar experts en geïnteresseerden kunnen samenkomen om kennis te delen, te leren en te inspireren. Al met al een belangrijke hulpbron voor iedereen die geïnteresseerd is in het toepassen van PET-technologieën.
