Tekst Loïs Diallo
Een datavolwassen organisatie werkt slim en verantwoord met data om maatschappelijke opgaven op te lossen. Maakt verantwoorde afwegingen wanneer ze welke data gebruikt. Doet dat transparant. Neemt besluiten en maakt beleid op basis van verzamelde data. Kan inspelen op de behoeften van burgers en beleidsdoelstellingen effectief realiseren.
Hoe datavolwassen is jouw organisatie nu? En: hoe wordt je organisatie datavolwassener?
De Beslishulp datavolwassenheid helpt de datavolwassenheid van je organisatie te beoordelen en te verbeteren. Het doel is om anders te gaan (samen)werken: datagedreven. Dat geeft niet méér werk, maar gaat helpen om het werk efficiënter te maken. Zo’n verandering gebeurt niet vanzelf; je moet er wel wat voor doen! De beslishulp geeft ideeën om te veranderen, beschrijft de benodigde acties, helpt organisaties anders te gaan werken en aan een nieuwe werkwijze en cultuur te wennen en biedt daarmee perspectief.
De Beslishulp datavolwassenheid is ontwikkeld door het programma Realisatie IBDS en steunt op uitgebreide wetenschappelijke inzichten en veel praktijkervaringen.
Voor wie?
De beslishulp is ontworpen voor organisaties in de publieke sector: van gemeenten, provincies en waterschappen tot uitvoeringsorganisaties en ministeries. Hij richt zich op beleidsmakers, data-analisten, IT-managers en hun directeuren, wethouders en gedeputeerden. Het biedt houvast en inspiratie voor managers en begeleiders en benadrukt de urgentie van datagedreven werken.
Waarom nuttig?
Een datavolwassen overheidsorganisatie werkt efficiënt, kan beter inspelen op de behoeften van burgers en kan beleidsdoelstellingen effectiever realiseren. Door weloverwogen en beargumenteerde besluitvorming, efficiëntere dienstverlening, verhoogde transparantie, kostenbesparing en innovatie.
Wat biedt de beslishulp?
Het instrument beschrijft een gestructureerde aanpak, helpt met duidelijke stappen en concrete acties. Hij onderscheidt hoe ver je bent, als organisatie en als team. Dat maakt het makkelijker om te begrijpen wat nodig is om datagedreven te gaan werken en de nodige veranderingen door te voeren.
Gebruik de beslishulp als gespreksstof: wat doen we al, welke dashboards hebben we al, wie werkt er al datagedreven, wie minder, wat kunnen we van elkaar leren en wat kunnen we hergebruiken en door ontwikkelen?
Die interactieve aanpak maakt ‘datagedreven werken’ levendig en begrijpelijk. Het inspireert en motiveert managers en teams om samen te werken aan een efficiëntere en effectievere organisatie.
Menukaart met acties
De beslishulp definieert 4 niveaus: beginnend > basis > gevorderd > expert.
Niet elke organisatie of elk team hoeft expert te worden en niet elk organisatieonderdeel hoeft even datavolwassen te zijn. Maar voor wie wil groeien, geeft de beslishulp praktische handvatten. Wil je bijvoorbeeld van beginnend niveau groeien naar basis, dan zul je de medewerkers met communicatiecampagnes bewust moeten maken van nut en noodzaak van datagedreven werken. Daarbij werkt het het beste als je dicht bij de mensen komt. Met informatiesessies op de werkvloer en inspirerende voorbeelden die aansluiten bij de praktijk. Maar om datavolwassen te worden, zijn veel meer investeringen en acties nodig.
De beslishulp beschrijft acties om de datavolwassenheid van 5 kerngebieden te verhogen per kengebied.
Dat maakt de transformatie hanteerbaarder en overzichtelijk. Deze indeling verheldert de samenhang en op basis daarvan kun je de taken verdelen. Dat weer stimuleert gesprekken over de huidige staat, wat er al goed gaat én welke verbeteringen mogelijk zijn.
Concrete stappen en perspectieven
- Hoe ver zijn we? Waar staan we nu en waar willen we naartoe? Voer een scan uit om het huidige niveau te bepalen.
- Hoe komen we tot een volgend niveau? Welke acties zijn nodig?
- Inleven op aanpak: begrijp en plan jouw doel en strategie.
- Aan de slag: implementeer de veranderingen om jullie databeheer te verbeteren en een datagedreven cultuur te ontwikkelen.
Meer datahulp
In de Kennisbank op de IBDS-website staat veel meer datahulp: van hulp om opleidingen te kiezen, of juridisch/ethische afwegingen te maken, een dataproject te starten, data te delen, een datastrategie te ontwerpen of interbestuurlijk samen te werken. Ze zijn noodzakelijk, maar niet voldoende: als we zouden vergeten ook de organisatie als geheel echt in te richten op datagebruik.
Blij met de beslishulp
“In de gemeente Zevenaar zijn we blij met de beslishulp. We kunnen er zeker iets mee. We kunnen de beslishulp gebruiken als argument richting MT dat we op de juiste weg zitten en de juiste acties hebben uitgezet. En het is een fijn referentiedocument, om te checken of we geen aspecten vergeten.”
Wieneke Olthof, Adviseur Wet open overheid en Datasturing gemeente Zevenaar
Mooi, pragmatisch hulpmiddel
“Erg mooi pragmatisch hulpmiddel om je organisatie qua datavolwassenheid verder te brengen!”
Remko van der Burght, Chief Data Officer, hoofd Expertisecentrum data & AI gemeente Den Haag
